Vervolgtraject aan de hand van de brief van Minister Koolmees
Op 18 mei jl. heeft Minister Koolmees een verzamelbrief aan de Tweede Kamer toegezonden met betrekking tot de stand van zaken van het keuzerecht voor een gedeeltelijke afkoop van het ouderdomspensioen, ofwel het ‘bedrag ineens’. Dat moet elke pensionerende deelnemer in de gelegenheid stellen 10% van de waarde van het ouderdomspensioen bij de pensioenleeftijd ineens te laten uitkeren. In deze bijdrage gaan wij nader in op een aantal aspecten.
Eerder heeft de Minister toegezegd de inwerkingtredingsdatum van het keuzerecht van het bedrag ineens met één jaar op te schuiven naar 1 januari 2023. Zodoende krijgen pensioenuitvoerders meer tijd om hun voorbereiding ten aanzien van dit keuzerecht zorgvuldig in te richten, en kan deze extra tijd worden benut om te bezien welke aanpassingen nodig zijn om de uitvoerbaarheid van het tweede keuzemoment te verbeteren. De Minister geeft aan dat zodra een werkbare oplossing met de pensioenuitvoerders is gevonden, de Kamer hierover wordt geïnformeerd.
Tijdens het wetgevingsoverleg is gevraagd hoe het wetsvoorstel uitwerkt voor personen die (tijdelijk) verhuizen naar het buitenland, met name ten aanzien van welk land belasting mag heffen over de pensioenafkoopsom. Uit de kamerbrief blijkt dat dit afhankelijk is van de belastingverdragen die Nederland met de betreffende landen heeft gesloten. Nederland is gebonden aan deze belastingverdragen en kan daar dus voor het bedrag ineens niet (eenzijdig) van afwijken. Ook niet als een land op een andere manier invulling geeft aan zijn heffingsrecht dan Nederland.
Doorgaans zijn reguliere pensioenuitkeringen belast in de woonstaat. Voor (gedeeltelijke) afkoopsommen geldt echter vaak dat de bronstaat (Nederland) mag heffen. Afhankelijk van het moment van afkoop kan echter ook de woonstaat (voor of na de pensioeningangsdatum), heffingsbevoegd zijn. Het is dus denkbaar dat inwoners van bepaalde landen, afhankelijk van de redactie van een eventueel belastingverdrag met Nederland, een lagere belastingdruk ervaren dan het geval zou zijn geweest als zij in Nederland zouden wonen.
De verwachting is echter dat slechts een zeer beperkte groep zal emigreren om van dergelijke mogelijkheden gebruik te maken.
Vanuit de Kamer is gevraagd of er maatregelen kunnen worden getroffen om te voorkomen dat een deelnemer een keuze maakt die achteraf bezien onverstandig uitpakt.
Benadrukt wordt dat de informatieverstrekking omtrent de gedeeltelijke afkoop van groot belang is. Hiertoe worden enkele informatieverplichtingen voor de pensioenuitvoerder in het leven geroepen, bijvoorbeeld dat indien een deelnemer overweegt gebruik te maken van de gedeeltelijke afkoop, de deelnemer de pensioenuitvoerder kan verzoeken meer specifieke en persoonlijke informatie te verstrekken.
Naast de genoemde informatieverplichtingen is de Minister voornemens een keuzebegeleidingsnorm te introduceren die voor alle keuzemogelijkheden gaat gelden, en dus ook voor het bedrag ineens. Op basis van deze norm wordt van pensioenuitvoerders gevraagd om deelnemers op een adequate wijze te begeleiden bij het maken van keuzes.
Als de deelnemer na ontvangst van de specifieke informatie kiest voor de uitbetaling van het bedrag ineens en daarmee voor een verlaging van de maandelijkse pensioenuitkeringen, dan is deze keuze definitief. Met deze aanvullende (waarschuwings-) verplichtingen is de informatieverstrekking omtrent de gevolgen van afkoop naar de mening van de Minister voldoende geborgd en past een spijtoptantenregeling ingeval van nadelige gevolgen, hier niet in.
Ten slotte heeft de Kamer gevraagd om een oplossing te vinden voor mensen die vanwege het bedrag ineens hun toeslagen kwijtraken. Daarbij werd expliciet als oplossing genoemd het uitzonderen van de afkoopsom voor de huurtoeslag.
De Minister komt alles overziend tot de conclusie dat er onvoldoende onderbouwing gegeven kan worden voor het opnemen van een uitzonderingsgrond voor een bedrag ineens bij toeslagen. De oplossing van het gesignaleerde probleem lijkt juist gezocht te moeten worden
in de beoordeling van de gevolgen van de gedeeltelijke afkoop, voorafgaand aan de keuze om een deel van het ouderdomspensioen af te kopen.
Bij de afweging om hiervan gebruik te maken zal een deelnemer voor zichzelf inzichtelijk moeten maken of en zo ja, welke gevolgen de gedeeltelijke afkoop heeft voor toeslagen. Een goede informatievoorziening vanuit onder andere de pensioenuitvoerders dienen bij te dragen aan het voorkomen van een onverstandige keuze door de deelnemers.
De Minister heeft bij de kamerbrief eveneens de concept AMvB bedrag ineens bijgevoegd, zoals deze in september 2020 voor consultatie is opengesteld. Hierbij wordt opgemerkt dat de AMvB vanwege het vervolgtraject mogelijk op een later moment nog zal worden aangepast.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mike Veerman en Eric Heemskerk.
