Dla ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej rok 2021 był rokiem transformacji rynku. Trudny rynek, którego szczyt przypadł na trzeci kwartał 2020 r., był efektem kulminacji wyzwań w zakresie underwritingu sprzed pandemii i jeszcze większych wyzwań spowodowanych samą pandemią. W 2021 roku rynek zaczął się jednak stabilizować, głównie dzięki zwiększeniu pojemności pod koniec 2020 i 2021 roku. Wzrost stawek uległ spowolnieniu, a liczba spraw sądowych dotyczących papierów wartościowych spadła drugi rok z rzędu do poziomu stanowiącego niewiele ponad połowę historycznych maksimów z lat 2017-2019.
W ciągu roku pojawiły się jednak inne czynniki, które nakazują ostrożność w przyszłości. Ożywienie gospodarcze w 2021 roku zostało przyhamowane przez obawy inflacyjne, problemy z brakiem rąk do pracy i zakłócenia w łańcuchach dostaw. Ponadto, choć na froncie pandemii wydawało się, że najgorsze mamy już za sobą, dramatyczny wzrost liczby zachorowań w okresie świątecznym w 2021 i na początku 2022 roku, a także kontrowersje związane z obowiązkiem szczepień i innymi restrykcjami wywołują niepewność co do skali dalszego ożywienia.
Mając to na uwadze, poniżej podsumowujemy najważniejsze tendencje na rynku ubezpieczeń D&O w roku 2021, by następnie spojrzeć w przyszłość – na perspektywy roku 2022.
Przez cały rok 2021, organizacje stawały w obliczu rosnącej presji ze strony organów regulacyjnych i inwestorów, aby zająć się kwestiami ESG z perspektywy operacyjnej i inwestycyjnej. Wymóg ujawniania informacji na temat ryzyka klimatycznego nałożony przez amerykańską Komisję Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) tylko zwiększył zobowiązania względem organów regulacyjnych i akcjonariuszy. Ponadto, obowiązek zapewnienia różnorodności w zarządach już został uregulowany lub stał się przedmiotem propozycji ustawodawczych w kilku stanach USA, a zarówno różnorodność zarządów, jak i korporacyjne programy integracji i różnorodności (I&D) stały się przedmiotem pozwów sądowych z udziałem akcjonariuszy przeciwko kilku znanym spółkom, a także były kwestionowane pod względem konstytucyjnym. Zwiększona ekspozycja na ryzyko nasiliła kontrolę ze strony ubezpieczycieli nad praktykami w zakresie ESG ogółem, a w szczególności nad kryjącym się pod literą „E” ryzykiem środowiskowym i klimatycznym.
Przez cały rok przedstawialiśmy rozważania na temat ESG, m.in. w kwietniowym artykule na temat zmian w ryzyku D&O związanym z ESG za czasów nowej administracji w USA – Clearing the air: Changes in ESG-related D&O risk in a new U.S. presidential administration, opublikowanym ponownie w naszym D&O Diary guest post), a także w grudniowym webcaście FINEX Flash, „ESG and Event-Driven Litigation.”
W 2021 r. liczba federalnych pozwów zbiorowych dotyczących oszustw z wykorzystaniem papierów wartościowych spadła w porównaniu z rokiem 2020. Na koniec 2021 r. założono 206 takich spraw (zarówno klasycznych, z zarzutami z art 10(b) ustawy o obrocie papierami wartościowymi, jak i nietypowych), co stanowi najmniejszą liczbę pozwów w ciągu roku od 2014 r. i zaledwie nieco ponad połowę liczby osiąganej w rekordowym pod tym względem okresie od 2017 do 2019 r.1 Do tego spadku wydatnie przyczyniła się mniejsza liczba pozwów zbiorowych związanych z fuzjami i przejęciami. Obrona w sporach sądowych dotyczących papierów wartościowych w kontekście zmieniającego się ryzyka może nastręczać wiele wyzwań – dlatego w maju przygotowaliśmy na ten aktualny temat webcast FINEX Flash.
W 2021 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wydał orzeczenie, które będzie miało wpływ na postępowania sądowe dotyczące papierów wartościowych, zwłaszcza w zakresie zasadności postępowania grupowego. Sprawę Goldman Sachs Group Inc. v. Arkansas Teacher Retirement System (USSC, 20-222, czerwiec 2021) opisaliśmy w artykule Securities litigation update: Supreme Court to weigh class certification issues.
W swoim orzeczeniu2 Sąd stanął po stronie Goldman Sachs, zezwalając sądowi niższej instancji na rozważenie, czy domniemane fałszywe oświadczenia były jedynie ogólnymi stwierdzeniami obarczonymi niewielkim prawdopodobieństwem, że rynek mógłby na nich polegać. Oceny takiej sąd miałby dokonywać na wcześniejszym etapie postępowania, w momencie rozstrzygania czy powództwo kwalifikuje się jako postępowanie grupowe. Sąd Najwyższy orzekł, że takie rozważania powinny być dozwolone, nawet jeśli kwestia faktycznej zasadności zarzutów jest nadal zarezerwowana dla późniejszego, merytorycznego etapu postępowania.
Liczba pierwszych ofert publicznych (IPO) w 2021 r. wzrosła ponad dwukrotnie w stosunku do 2020 r.3 Chociaż wiele debiutów dotyczyło akwizycyjnych spółek celowych (SPAC), po pierwszym kwartale roku liczba powstających i wchodzących na giełdę SPAC znacznie spadła, częściowo z powodu oświadczenia SEC w sprawie księgowego traktowania ich warrantów. Nasze spostrzeżenia na temat SPAC ujęliśmy m.in. w artykule temat znaczenia ubezpieczenia D&O dla sponsorów spółek SPAC (the importance of D&O insurance to SPAC sponsors), a niedawno również w webcaście 2021: A SPAC Odyssey.
Liczba spraw sądowych dotyczących spółek SPAC i ich połączeń z innymi podmiotami pozostała w 2021 r. stosunkowo niska ale znacznie wzrosła w ujęciu procentowym w porównaniu z poprzednim rokiem. W roku 2020 tylko cztery pozwy zbiorowe dotyczyły SPAC, podczas gdy do listopada 2021 roku wniesiono już 28 takich spraw, co stanowi siedmiokrotny wzrost.4 W wyniku wzmożonej aktywności w zakresie IPO i sporów sądowych związanych ze SPAC, spółki SPAC i podmioty wchodzące na giełdę doświadczały przez cały rok twardych warunków rynkowych w zakresie ubezpieczeń D&O, w tym wzmożonej kontroli ze strony ubezpieczycieli, wysokich udziałów własnych, wyśrubowanych cen i zachowawczych warunków.
Wpływ mediów społecznościowych na wahania cen akcji: Wpływ mediów społecznościowych na manipulowanie wyceną i obrotem akcji na początku roku był bardzo niespodziewany i wywołał spore zawirowania w cenach akcji kilku głośnych spółek. Wbrew części prognoz, zjawisko to nie przekształciło się w całoroczny trend. Niemniej jednak, stale rosnąca obecność mediów społecznościowych w kontekście inwestycji i platform inwestycyjnych może z czasem potencjalnie wpłynąć na ryzyko D&O. Nasze rozważania na ten temat można znaleźć w artykule z lutego D&O risk amid the frenzy of social media stock trading influence.
Nasze pojmowanie ryzyka odpowiedzialności cywilnej członków zarządu opiera się nie tylko na roszczeniach, innych rodzajach ryzyka i trendach na rynku ubezpieczeniowym, ale również na postrzeganiu ryzyka przez samych dyrektorów, członków zarządu i menedżerów ds. ryzyka. W ramach opublikowanego w kwietniu 8. dorocznego badania dotyczącego odpowiedzialności cywilnej kadr zarządzających, 8th Annual Directors’ Liability Survey, przeprowadziliśmy ankietę wśród kierownictw firm z całego świata w celu określenia ich największych obaw związanych z ryzykiem. W roku niepewności wokół COVID-19, ożywienia gospodarczego i wypłacalności, zaskoczeniem dla niektórych może być fakt, że pięć głównych ryzyk zidentyfikowanych przez respondentów badania to, odpowiednio, cyberataki, utrata danych, ryzyko regulacyjne, zdrowie i bezpieczeństwo oraz ryzyko roszczeń pracowniczych. Nasze podsumowanie badania, wraz z omówieniem wyników, zawarliśmy w artykule 8th Directors’ Liability Survey oraz naszym naszym D&O Diary guest post. Wyprodukowaliśmy również webcast, w którym na ten temat dyskutowali koledzy z FINEX z całego świata.
Po ponad dwóch latach trudnych warunków rynkowych, które osiągnęły swoje apogeum w trzecim kwartale 2020 roku, rynek ubezpieczeń OC członków władz w spółkach publicznych w 2021 roku odnotował znaczne spowolnienie wzrostu stawek. Czynnikiem, który w największym stopniu przyczynił się do zrównoważenia trudnych warunków rynkowych, była nowa pojemność rynku ubezpieczeniowego, głównie w warstwach nadwyżkowych. Zwiększenie pojemności wywołało dodatkowy efekt dźwigni finansowej dla nabywców i zwiększyło ich zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z pojemnością. Mimo to, nadal mieliśmy do czynienia z dwoma rynkami: bardziej korzystne ryzyka jako pierwsze korzystały z nowej pojemności, a ryzyka bardziej wymagające nadal zderzały się z wyzwaniami trudnego rynku.
Nasze spojrzenie na rynek znalazło w 2021 r. wyraz między innymi w wiosennej i jesiennej edycji raportu Insurance Marketplace Realities 2021 - Directors and Officers Liability. Publikowaliśmy również branżowe raporty rynkowe w naszej serii FINEX Observer, w tym: FINEX Observer: Technology focus, Financial lines challenges facing the healthcare industry, oraz FINEX Observer: Higher education focus.
Niepewność związana z pandemią: Zjawisko, które odciskało się piętnem na naszym życiu w latach 2020 i 2021, będzie prawdopodobnie trwać w roku 2022, choć towarzyszyć mu będzie nieśmiała nadzieja na „powrót do normalności”. Ożywienie gospodarcze w obliczu utrzymujących się skutków pandemii rozpoczęło się już w 2021 roku. Niemniej jednak, niedawny wzrost liczby przypadków COVID-19, za który odpowiada wariant Omikron, obawy związane z inflacją i łańcuchem dostaw, kolejne odmiany koronawirusa oraz napięcia społeczne i polityczne wokół obowiązku szczepień i innych obostrzeń i środków bezpieczeństwa będą nadal kłaść się cieniem na perspektywach bardziej zrównoważonego wzrostu w przyszłości.
ESG: Nacisk na ESG będzie się prawdopodobnie utrzymywać i nasilać w miarę jak coraz więcej elementów składowych mieszczących się pod parasolem ESG będzie podlegać regulacjom i kontroli inwestorów. Od dyrektorów i członków zarządu oczekuje się coraz większej odpowiedzialności za nadzór nad rosnącą liczbą spraw, a od spółek wymaga się ujawniania większego niż dotychczas zakresu informacji dotyczących obszarów wykraczających poza jedynie rentowność. Z tymi rozszerzonymi obowiązkami i rozbudowaną sprawozdawczością nieuchronnie wiąże się stale rosnące narażenie na spory sądowe i na ryzyko regulacyjne.
IPO i SPAC: Nie ma oznak spowolnienia w liczbie wniosków o IPO, ale wprowadzone w 2021 r. zmiany w księgowym traktowaniu warrantów SPAC i perspektywa rygorystycznych regulacji SEC prawdopodobnie spowodują w 2022 r. dalszy spadek liczby zakładanych spółek SPAC i ich debiutów giełdowych. Przyszłość pokaże, czy bardziej rygorystyczne regulacje – na przykład nakazujące ujawnianie informacji na temat SPAC i ich fuzji z innymi podmiotami, badające sposób, w jaki oferują swoje usługi, oraz narzucające wyższy poziom kontroli bankom zatrudnianym przez SPAC5 – będą postrzegane jako rozwiązania zapewniające potrzebne wytyczne i porządkujące rynek (zmniejszające ryzyko i prowadzące do poprawy warunków na rynku D&O), czy też jako utrudnienia i sidła zastawione na przedsiębiorców (zwiększające ryzyko i mające dalszy negatywny wpływ na rynek D&O).
Upadłość/niewypłacalność: Liczba wniosków o ogłoszenie upadłości znacznie spadła w ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy 2021 r. (zaledwie 384, co ekstrapoluje się na 461 w okresie 12 miesięcy)6, osiągając najniższy poziom od ponad dekady. Jedynym rokiem w ciągu ostatnich 10 lat z liczbą wniosków poniżej 500 był rok 2014 (472). Dla porównania, w 2020 r. złożono 633 wnioski o upadłość, z czego po 71 i 70 odpowiednio w czerwcu i lipcu.7 Wydaje się prawdopodobne, że wzrost liczby wniosków w 2020 r. był bezpośrednim lub pośrednim skutkiem pandemii COVID, a spadek liczby wniosków w 2021 r. był, przynajmniej częściowo, spowodowany programami rządowymi, które utrzymały na powierzchni wiele borykających się z problemami firm. W miarę wycofywania dotacji rządowych i programów pożyczkowych, liczba wniosków o upadłość prawdopodobnie wzrośnie, być może znacząco. Rosnąca inflacja i twardsza się polityka monetarna mogą również zwiększyć ryzyko upadłości.
Underwriting: W 2022 r.: nadal trwać będą korekty portfela D&O. Rekalibracja cen nadwyżkowych zmniejszyła się w 2021 r., a tendencja ta ma się utrzymać w 2022 r. Ponadto przewidujemy, że zaostrzenie warunków rynkowych które zaobserwowaliśmy, będzie się stabilizować. Chociaż niektórzy nabywcy będą nadal napotykać trudności (w tym spółki macierzyste spoza USA narażone na ryzyko D&O w USA, spółki planujące IPO i SPAC, spółki o podwyższonym ryzyku i z branż szczególnie dotkniętych wpływem COVID, spółki mające problemy z płynnością i stające wobec ryzyka restrukturyzacji/upadłości), większość firm prawdopodobnie zauważy poprawę warunków co przełoży się na odnawianie polis w 2022 roku. Jednak maksymalizacja korzyści płynących z poprawy sytuacji na rynku – począwszy od oszczędności na składkach, poprzez okazje do zwiększenia pojemności, a skończywszy na rozszerzonych, bardziej korzystnych warunkach – wymaga laserowej precyzji w analizie ryzyka specyficznego dla danej firmy i doborze skrojonych na miarę sposobów jego ograniczenia. Nieocenionym wsparciem dla firm w radzeniu sobie z tymi szybko zmieniającymi się okolicznościami, będą specjaliści w zakresie plasowania, analizy ryzyka, roszczeń i wiodących produktów D&O.
Willis Towers Watson ma nadzieję, że informacje zawarte w artykule są dla Państwa ciekawe i pomocne. Zaznaczamy, że nie stanowią one porady prawnej ani innej profesjonalnej porady i nie powinny zastępować konsultacji z własnymi doradcami prawnymi. Jeśli chcieliby Państwo uzyskać więcej informacji na temat swojej ochrony ubezpieczeniowej, zapraszamy do kontaktu. W Ameryce Północnej Willis Towers Watson oferuje produkty ubezpieczeniowe za pośrednictwem swoich licencjonowanych spółek, m.in. Willis Towers Watson Northeast, Inc. (w USA) i Willis Canada Inc. (w Kanadzie).
1 Stanford Securities Class Action Clearinghouse, https://securities.stanford.edu, dostęp 4 stycznia 2022 r. Wartości na koniec roku są dalej analizowane przed publikacją raportów całorocznych w styczniu. W związku z tym podane tu liczby mogą ulec zmianie.
2 https://www.supremecourt.gov/opinions/20pdf/20-222_2c83.pdf
3 https://stockanalysis.com/ipos/statistics/
4 Stanford Securities Class Action Clearinghouse, https://securities.stanford.edu/current-trends.html, dostęp 9 grudnia 2021 r.
5 Gura, David, “SEC Chair Gary Gensler says tougher rules for hot, buzzy SPACs are coming soon”, https://www.npr.org/2021/12/07/1062004006/sec-chair-gary-gensler-says-tougher-rules-for-hot-buzzy-spacs-are-coming-soon
6 O’Connor, Michael and Hudgins, David, US corporate bankruptcies reach new low in 2021, https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/news-insights/latest-news-headlines/us-corporate-bankruptcies-reach-new-low-in-2021-67459322
