Jest pochmurny lutowy poranek w 2022 roku. Warszawa, Kraków i Łódź powoli budzą się do życia. Jednak tego dnia miasta nie zapełniają się jak zwykle ludźmi biegnącymi w pośpiechu do pracy. Tylko gdzieniegdzie na pustych chodnikach widać pojedyncze osoby wpasowujące się w rytm normalnego miejskiego życia. Zdecydowana większość mieszkańców budzi się niechętnie lub jest wykończonych po bezsennej nocy. Wszystkich od dłuższego czasu trawi ogromny smutek lub apatia. Część z nich nie ma siły wstać z łóżka i zaczynają płakać tuż po przebudzeniu. Inni resztką sił zmuszają się do wstania, ale dopada ich trudne do zniesienia napięcie i niepokój, które będą im towarzyszyć przez cały dzień, blokować ich uczucia, myślenie i działanie. Będą wysysać z nich energię i odbierać radość życia. Niektórych boli głowa, innych plecy, a jeszcze innych brzuch. Nowy dzień wita ich mdłościami i wymiotami. Są też tacy, którzy tuż po otwarciu oczu sięgają po alkohol, leki lub inne używki, aby świat nabrał jakichkolwiek kolorów, a oni odwagi. Niektórzy przestają dostrzegać sens życia i zaczynają myśleć o śmierci. Brzmi nieprawdopodobnie? Być może, choć ze statystycznego punktu widzenia już niekoniecznie.
“Szacuje się, że w Polsce z problemem depresji zmaga się ponad 3 miliony osób – to więcej niż obecna łączna liczba mieszkańców trzech największych miast w Polsce.”
Aleksandra Karger | Dyrektor Działu Ubezpieczeń Zdrowotnych i Benefitów
Szacuje się, że w Polsce z problemem depresji zmaga się ponad 3 miliony osób – to więcej niż obecna łączna liczba mieszkańców trzech największych miast w Polsce. Co czwarty Polak choć raz w swoim życiu doświadczy zaburzeń depresyjnych. WHO wskazuje, że na świecie na depresję choruje ponad 350 milionów ludzi, a liczby te będą w kolejnych latach rosły. Zaburzenia psychiczne wskazywane są jako wiodąca przyczyna niezdolności do pracy na świecie. W 2020 roku odpowiadały za ponad 10% absencji chorobowych w Polsce. W ostatnim badaniu WTW Global Medical Trends Survey 2022 właśnie choroby i zaburzenia psychiczne są wskazywane przez czołowych ubezpieczycieli zdrowotnych jako najbardziej dynamicznie rosnąca grupa schorzeń na świecie w ciągu najbliższych 18 miesiącach.
Depresja jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem psychicznym. Wbrew obiegowym opiniom krążącym w powszechnej świadomości, nie jest fanaberią, oznaką słabości lub lenistwa. Nie jest również problemem osób nieporadnych czy przegranych. Depresja to poważna choroba w bardzo dużym stopniu utrudniającą lub uniemożliwiająca normalne funkcjonowanie. Może być śmiertelna. Dotyka ludzi z różnych grup społecznych, w tym osoby odnoszące spektakularne sukcesy i robiące zawrotne kariery. Jej przyczyny, to poza podłożem genetycznym, przede wszystkim szybkie tempo życia, przewlekły stres i napięcie, traumatyczne przeżycia (np. utrata pracy, wypadek, śmierć osoby bliskiej, walka z poważną chorobą) czy uzależnienia. Depresję można i należy leczyć, a dostępne obecnie metody walki z nią są skuteczne i bezpieczne.
Mamy do czynienia z epidemią depresji. Tymczasem zdrowie psychiczne jest marginalizowane w naszym społeczeństwie od lat, zarówno poprzez powielane stereotypy, jak i zaniedbania systemowe oraz permanentne niedofinansowanie. To oznacza, że zarówno my, jak również system opieki psychiatrycznej w Polsce nie jesteśmy obecnie gotowi na zmierzenie się z prognozowaną skalą zjawiska. Czy możemy jeszcze cokolwiek zrobić, aby przygotować się na najbliższe lata walki z tą chorobą?
Czy możemy jeszcze cokolwiek zrobić, aby przygotować się na najbliższe lata walki z tą chorobą?
Na poziomie makro potrzebne jest przełamanie tabu i otwarta dyskusja o stanie zdrowia psychicznego Polaków, zdjęcie stygmatu z zaburzeń psychicznych i szeroka edukacja społeczna w tym zakresie. Konieczne są również zmiany systemowe związane z budową nowego modelu wsparcia i leczenia osób z zaburzeniami psychicznymi. W modelu tym powinien powstać przede wszystkim realny i rozbudowany system kompleksowej ambulatoryjnej opieki psychologicznej, terapeutycznej i psychiatrycznej.
W skali mikro potrzebne są działania po stronie pracodawców, przede wszystkim prewencyjne i edukacyjne. W badaniu WTW Benefit Trends Survey 2021 pracodawcy wskazali na stres, wypalenie zawodowe i problemy ze zdrowiem psychicznym pracowników jako jedno z głównych wyzwań z jakimi przyjdzie się im zmierzyć w najbliższych latach. Niektóre organizacje podejmują już działania mające na celu zwiększenie świadomości pracowników w obszarze zdrowia psychicznego. Są również firmy, które decydują się na zapewnienie dostępu do specjalistów dla osób potrzebujących pomocy. Wspiera ich w tym rozwijający się rynek benefitów z obszaru „mental”, który z dużym prawdopodobieństwem będzie rósł w kolejnych latach, wraz z zapotrzebowaniem na tego rodzaju usługi.
Koncentrując się na działaniach profilaktycznych pracodawcy powinni zrobić jeszcze jedną, ważną rzecz - powinni uczciwie ocenić środowisko pracy, w jakim przyszło funkcjonować ich pracownikom. Chodzi o rzetelne sięgnięcie do DNA organizacji - jej wartości, sposobu działania i oczekiwań stawianych pracownikom, a następnie refleksję jak w realnym świecie są respektowane i pielęgnowane zasady zapisane w kodeksach i procedurach. Pomocne może być postawienie kilku prostych (trudnych) pytań, takich jak np.
Odpowiedzi na tego typu pytania pozwolą zdiagnozować realne ryzyka dla zdrowia psychicznego pracowników w organizacji, a w dalszej kolejności podjąć świadome decyzje czy i jak chcemy je zminimalizować.
Pamiętajmy, że wszyscy mamy możliwość indywidualnie poszerzać wiedzę na temat depresji. Zawsze warto być uważnym na otaczających nas ludzi oraz nas samych.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego czym jest depresja, jakie są jej objawy, jak można ją leczyć, jak pomóc sobie i innym zachęcamy do zapoznania się załączonym krótkim filmem poświęconym tej tematyce
